Veerkracht is een populair begrip, maar voor veel organisaties blijft het vaag: wat betekent het nu eigenlijk, en hoe kun je het ontwikkelen? In het recente artikel “Hoe ontwikkel je veerkracht? Een case study van de stad Antwerpen” geven Juan Manuel Domínguez-Ortega, Hugo Marynissen en Bart Bruelemans waardevolle inzichten over dit onderwerp.
Nog nooit eerder is er zoveel gesproken, onderzocht en geschreven over “veerkracht” als in de afgelopen jaren. We gebruiken het woord in onze dagelijkse communicatie; wetenschappers bestuderen het fenomeen, politici beschouwen het als belangrijk, en ook grote instellingen zoals de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) of de Europese Commissie bespreken het onderwerp regelmatig met internationale experts. Ook bedrijven houden zich intensief bezig met veerkracht. Ze volgen voortdurend de stand van zaken en zoeken naar een evenwicht tussen veiligheid, duurzaamheid, ecologische voetafdruk, sociale impact, afvalreductie en soortgelijke factoren. Soms komen deze inspanningen voort uit (inter)nationale regelgeving, maar vaak ook worden ze gestuurd door markverwachtingen, bijvoorbeeld van klanten, leveranciers of aandeelhouders. Regelmatig worden ze echter gedreven door bedrijfsleiders die geloven in de maatschappelijke verantwoordelijkheid van hun organisatie.
Al deze inspanningen voor stabiel, verantwoord en duurzaam ondernemen worden nauwlettend gevolgd en gerapporteerd. Zoals het gezegde luidt: meten is weten. Toch ontbreekt het vaak aan helderheid in de redeneringen of aannames van mensen over wat precies bedoeld of gemeten wordt, of hoe empirische gegevens geïnterpreteerd moeten worden. Vaak ontbreekt een ‘causaal’ model bij de data, of wordt er enkel verwezen naar correlaties. Het gevolg is dat veel bedrijfsleiders met vragen blijven zitten. Welke meetresultaten (indicatoren) wijzen op meer of minder veerkracht? Welke factoren dragen werkelijk bij aan veerkracht? En meten we die dan ook correct? Of kunnen we pas achteraf, na een ernstig incident of crisis, beoordelen of we veerkrachtig genoeg waren als organisatie? Hierdoor groeit bij veel managers en bedrijfsleiders het besef dat ze beter voorbereid moeten zijn op onverwachte schokken. Tegelijkertijd blijven ze worstelen met het begrip veerkracht. Enerzijds zien ze het belang ervan in, anderzijds weten ze niet hoe ze het moeten implementeren of verbeteren.
Ook wij zijn de afgelopen jaren gefascineerd geraakt door wat veerkracht nu echt betekent, welke elementen erbij horen en hoe je het veerkrachtniveau van een organisatie zichtbaar kunt maken. Ons onderzoek wees uit dat veerkracht niet draait om het afvinken van lijstjes, maar om wat je doet en hoe je dat op directieniveau op elkaar afstemt. We ontwikkelden een instrument dat de perceptie van directieleden over hun veerkracht visualiseert, een methodologie om de resultaten te bespreken, en een holistische benadering om de cruciale processen binnen de organisatie te analyseren en versterken. Uiteindelijk draait het erom vandaag veerkrachtiger te zijn dan gisteren.
In deze paper tonen Domínguez-Ortega, Marynissen en Bruelemans via een case study aan hoe het veerkrachtniveau van een organisatie zichtbaar, bespreekbaar én verbeterbaar wordt.
